ต้นไม้เมื่อยังเล็กเป็นต้นกล้าอยู่ จำเป็นต้องมีหลักค้ำประคองไว้ ป้องกันไม่ให้ล้มรากขาดตายเสียก่อนฉันใด ผู้ที่หวังความเจริญก้าวหน้าก็จำเป็นต้องบูชาบุคคลที่ควรบูชา ไว้เป็นตัวอย่างการดำเนินชีวิตที่ถูก เป็นหลักใจ ป้องกันความเห็นผิดและอกุศลกรรมต่างๆ มิให้ย้อนกลับกำเริบขึ้นมาอีกฉันนั้น
การบูชา คือ อะไร ?
การบูชา คือ การแสดงความเคารพยกย่อง เชิดชูบุคคลที่ควรบูชา ทั้งต่อหน้าและลับหลัง
- การบูชาต่อหน้า เป็นการแสดงให้ท่านทราบว่าเรามีความเคารพและตระหนักในคุณธรรมความดีที่มีอยู่ในตัวท่านอย่างจริงใจ
- การบูชาลับหลัง เป็นการเตือนใจตัวเราเอง ให้ระลึกถึงคุณธรรมอันสูงส่งของท่าน ก่อให้เกิดความรู้สึกอยากกระทำตาม ใจเราจะได้สูงขึ้นเสมอๆ ไม่เลื่อนไหลไปในทางชั่วร้าย
การบูชา เป็นกุศโลบายอย่างหนึ่ง สำหรับฝึกใจที่ยังหยาบกระด้าง ให้ละเอียดอ่อนลง ผู้ที่ยังด้อยปัญญา ยังไม่เข้าใจในคุณธรรมความดีของผู้ที่ควรบูชา แต่หากได้เคยชินกับการบูชาแล้ว ในที่สุดย่อมสามารถเห็นคุณธรรมความดีที่มีอยู่ในตัวผู้ที่เราบูชาได้อย่างแจ่มชัด จนเกิดความเลื่อมใสศรัทธา อยากทำความดีตามท่านบ้าง ผู้ใหญ่จึงควรสอนบุตรหลานให้รู้จักสวดมนต์บูชาพระรัตนตรัย เป็นการปลูกศรัทธาให้รู้จัก
ความสำคัญของการบูชา
เปรียบเหมือนต้นกล้าที่ต้องมีหลักค้ำยึด ผู้ที่หวังความก้าวหน้าก็จำเป็นต้องบูชาบุคคลที่ควรบูชา เพื่อเป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิต เป็นหลักใจ ป้องกันความเห็นผิด และอกุศลกรรมต่างๆ
การบูชา คือ อะไร?
การบูชา คือ การแสดงความเคารพยกย่อง เชิดชู ทั้งต่อหน้าและลับหลัง เป็นกุศโลบายฝึกใจให้ละเอียดอ่อน เห็นคุณค่าในความดีงาม จนเกิดแรงบันดาลใจอยากทำความดีตาม
บุคคลที่ควรบูชา
คือผู้มีศีล สมาธิ ปัญญาสูงกว่าเรา ได้แก่
- พระสัมมาสัมพุทธเจ้า: ทรงพระปัญญาคุณ พระบริสุทธิคุณ พระมหากรุณาธิคุณ
- พระสงฆ์: ผู้ประพฤติดี ปฏิบัติชอบ
- พระมหากษัตริย์: ผู้ทรงทศพิธราชธรรม
- บิดามารดาและญาติผู้ใหญ่: ผู้มีคุณธรรม
- ครูอาจารย์: ผู้มีความรู้ ความสามารถ
- ผู้บังคับบัญชา: ผู้ประพฤติดี
- บัณฑิต: ผู้มีเพศภาวะสูง
สิ่งที่ควรบูชา
ได้แก่ สิ่งที่เกี่ยวเนื่องกับบุคคลที่ควรบูชา เช่น พระธรรมคำสอน พระพุทธรูป พระธาตุ รูปพระสงฆ์สาวก คำสอน รูปภาพของ บิดามารดา ครูบาอาจารย์ ผู้บังคับบัญชา พระมหากษัตริย์
การแสดงออกถึงความบูชา
- ทางกาย: สำรวมกาย วาจา ใจ เมื่ออยู่ต่อหน้าท่าน
- ทางวาจา: สรรเสริญ ยกย่องคุณงามความดี
- ทางใจ: ระลึกถึงคำสอนด้วยความเคารพ
ประเภทของการบูชา
- อามิสบูชา: บูชาด้วยสิ่งของ เช่น ดอกไม้ ธูปเทียน เงินทอง
- ปฏิบัติบูชา: บูชาด้วยการประพฤติปฏิบัติตามคำสอน
ข้อเตือนใจ
การเทิดทูนบูชาสิ่งที่เรียนรู้ นำมาซึ่งความเจริญก้าวหน้า การลบหลู่ครูอาจารย์เป็นการปิดกั้นหนทางแห่งปัญญา
ข้อควรระวัง
อย่าบูชาสิ่งที่ไม่ควรบูชา เช่น คนพาล สิ่งงมงาย
กราบ 1 อย่าง
การกราบพระพุทธรูป ควรกราบด้วยความเข้าใจ
- กราบครั้งที่ 1: ระลึกถึงพระปัญญาคุณ
- กราบครั้งที่ 2: ระลึกถึงพระบริสุทธิคุณ
- กราบครั้งที่ 3: ระลึกถึงพระกรุณาธิคุณ
อานิสงส์การบูชาบุคคลที่ควรบูชา
- เกิดความเห็นถูก
- มีกิริยามารยาทงดงาม
- จิตใจผ่องใส
- มีสติสัมปชัญญะ
- ป้องกันความหลงผิด
- เกิดกำลังใจ
- กำจัดคนพาล
- เชิดชูบัณฑิต
“ผู้ใด พึงบูชาท่านผู้อบรมตนแล้วผู้หนึ่ง แม้เพียงครู่เดียว การบูชาของผู้นั้น ประเสริฐกว่าการบูชาของบุคคลผู้บูชา (โลกิยมหาชน) ด้วยทรัพย์เดือนละพัน ตลอดร้อยปี”
(ขุ. ธ. ๒๕/๑๘/๒๙)
